So với phụ nữ có kinh nguyệt bình thường, phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) có số nang noãn và số noãn bào cao hơn, dự trữ buồng trứng nhiều hơn, và thoái hoá nang noãn chậm hơn. Có phải những yếu tố này sẽ làm giảm tỷ lệ suy giảm khả năng sinh sản theo tuổi hay không?

Trong nghiên cứu gần đây từ Oslo, Na Uy, và Atlanta - Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu đã so sánh sự suy giảm khả năng sinh sản theo tuổi ở những phụ nữ bị PCOS và phụ nữ có kinh nguyệt bình thường.

Buồng trứng tăng tiết androgen, kháng insulin và rụng trứng không thường xuyên là những dấu hiệu chẩn đoán của PCOS. Tuy nhiên có một điều đáng chú ý là tình trạng rối loạn chức năng buồng trứng và vô sinh lại thường kèm theo số lượng nang noãn và số lượng noãn bào tăng lên dù buồng trứng không được kích thích hay có kích thích buồng trứng trong thụ tinh trong ống nghiệm.

Ở người phụ nữ lớn tuổi, khả năng sinh sản bị suy giảm. Trên thực tế có khoảng 50% phụ nữ ở tuổi 41 bị vô sinh. Những yếu tố di truyền học và môi trường - chẳng hạn như chế độ ăn uống, hút thuốc lá, và điều trị ung thư - có ảnh hưởng đến tốc độ lão hóa của buồng trứng, và gần đây, hormone kháng Müllerian (AMH) được xác định là một trong những yếu tố quyết định trong quá trình này.

AMH được tiết ra bởi các tế bào hạt đang tăng sinh trong những nang noãn đang phát triển. Khi các nang này đạt đến một kích thước nhất định, biểu hiện của AMH sẽ giảm dần và lúc này sự tăng trưởng của nang noãn được điều khiển bởi hormone kích thích nang noãn (FSH).

AMH ức chế sự chiêu mộ các nang nguyên thủy. Ở phụ nữ PCOS, biểu hiện của AMH ở các nang nguyên thuỷ và nang chuyển tiếp thấp hơn ở phụ nữ bình thường, từ đó giải thích việc chiêu mộ nang noãn ở những trường hợp này thường tăng lên. Bên cạnh đó lượng AMH trong máu tăng lên do có sự tích lũy quá nhiều nang có hốc, và tăng tiết AMH của tế bào hạt. Do đó, các nhà nghiên cứu đưa ra giả thiết rằng khả năng sinh sản được duy trì lâu hơn ở phụ nữ bị PCOS.

Các nhà nghiên cứu đã so sánh số lượng noãn bào và tỷ lệ sinh - sống của phụ nữ có PCOS (n = 500) với một nhóm chứng gồm những phụ nữ có kinh nguyệt bình thường bị vô sinh do ống dẫn trứng (n = 500). Cả 2 nhóm đều được làm thụ tinh ống nghiệm.

Số lượng các noãn bào thu được tương tự nhau trong hai nhóm, nhưng phụ nữ bị PCOS có số noãn được thụ tinh ít hơn. Hai nhóm có tỷ lệ mang thai và kết cục thai kỳ tương đương nhau.

Ở phụ nữ có PCOS, số lượng noãn bào ổn định được duy trì qua các độ tuổi từ 22-41 trong suốt quá trình thụ tinh ống nghiệm (p = 0,23), trong khi phụ nữ trong nhóm chứng cho thấy có sự suy giảm đáng kể số lượng noãn khi độ tuổi tăng dần (p = 0,05). Không có sự liên quan giữa tuổi và tỷ lệ sinh-sống trong nhóm PCOS (p = 0,96), trong khi đó ở nhóm chứng tuổi càng tăng tỉ lệ sinh-sống càng giảm đáng kể (p = 0,03).

Mặc dù các kết quả nghiên cứu ủng hộ giả thiết khả năng sinh sản được duy trì ở phụ nữ bị buồng trứng đa nang so với nhóm chứng, song không có giả định nào về tốc độ lão hóa buồng trứng được thành lập.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng kết quả của họ cho thấy "khả năng sinh sản ở phụ nữ PCOS lớn tuổi cao hơn nhóm chứng", thêm vào đó " nghiên cứu trong tương lai có thể tiết lộ những cơ chế chính xác của hiện tượng này."

Nguồn: Mellembakken JR, et al. Human Reprod. 2011; 26:2499-504.

BS Tăng Quang Thái lược dịch